Primaquine: Het Experiment van Vrijheid en Hypocrisie

Primaquine: Vrijheid in een Pilletje?

Stel je voor: het is 1951. Soldaten in Korea worden niet alleen op het slagveld ingezet, maar ook in een ander, minder heroïsch experiment. De vijand? Malaria. Het wapen? Primaquine, de nieuwe ster aan het medicinale firmament, gepromoot als de frisse vervanger van Chloroquine. Het enige probleem? Primaquine werkte ongeveer net zo goed tegen malaria als een vliegenmepper tegen een olifant. Maar dat hield niemand tegen.

Amerikaanse legerartsen, duidelijk afgestudeerd met een master in “We Kijken Wel Waar Dit Schip Strandt,” deelden deze magische pilletjes uit alsof het snoepjes waren. Het resultaat? Soldaten die misselijk, duizelig en bloedarm door de loopgraven strompelden, maar hé, ze hadden tenminste geen malaria. Toch? Nou ja, dat was de vraag. Of Primaquine echt iets deed tegen malaria blijft tot op de dag van vandaag een raadsel. Maar wat het wel deed, was een hoop jonge mannen veranderen in een levend medisch experiment. “Voor de wetenschap,” zullen we maar zeggen.

Vrijheid door bijwerkingen
De ironie druipt eraf. Soldaten vechten voor vrijheid en worden ondertussen behandeld alsof ze proefkonijnen zijn in een bizarre medische soap. Je zou bijna denken dat ze Primaquine niet zozeer zagen als een medicijn, maar als een kans om te testen hoe ver ze konden gaan voordat iemand écht boos werd. Een collectieve “oeps” klonk waarschijnlijk in de laboratoria toen bleek dat de helft van de troepen last kreeg van bijwerkingen die variëerden van “lichte misselijkheid” tot “ik bloed uit plekken waar ik niet eens wist dat ik bloed kon hebben.”

En hier komt het hilarische deel: nadat het hele fiasco zich had afgespeeld, besloten wereldleiders dat het misschien toch een goed idee was om wat ethische richtlijnen op te stellen. Enter de Verklaring van Helsinki en een heleboel andere internationale verdragen. Fantastisch! Nu zijn we veilig… toch? Fout. Want terwijl burgers zich aan deze regels moeten houden, spelen overheden ondertussen een potje Monopoly zonder banken. Immuniteit heet dat. “Oh, sorry, hebben we onze eigen wetten overtreden? Ach, laten we dat intern oplossen. Heerlijk, die vrijheid.“

En nu?
Fast forward naar vandaag. We zitten hier met een wereld vol regels, maar ook vol uitzonderingen. En wie geniet van die uitzonderingen? Juist, de machtigen. Maar er is een alternatief. De Kamer van Sociale Waarden kijkt naar deze situatie en denkt: Dit kan beter. Dit moet beter.

Dus, wat is de oplossing? Nou, geen medicijn dit keer, maar een idee: participatie. Geen top-down autoriteit die de dienst uitmaakt, maar een samenleving waarin iedereen verantwoordelijkheid draagt. Waar niemand immuun is voor de regels, en waar technologie zoals Self-Sovereign Identity mensen controle geeft over hun eigen gegevens en invloed.

We stoppen met het uitrollen van de zoveelste pil voor vrijheid, want laten we eerlijk zijn, we hebben genoeg bijwerkingen gehad. Wat we nodig hebben is transparantie, samenwerking en een flinke dosis gezond verstand. Want eerlijk? Vrijheid is geen bijwerking. Het is een keuze. En die keuze maken we samen.

In de jaren vijftig introduceerde men Primaquine als alternatief voor Chloroquine, een reeds bewezen effectief middel tegen malaria. Primaquine werd op grote schaal ingezet, onder meer op Amerikaanse soldaten die vochten in de Koreaanse oorlog. Het doel? Malaria bestrijden in de vochtige, vijandige omstandigheden van een oorlog die niet de hunne leek te zijn. Maar het verhaal dat zich ontvouwde, bleek niet enkel over een medicijn te gaan.

De soldaten die hun leven riskeerden voor wat later “vrijheid” werd genoemd, werden tegelijk proefpersonen. Primaquine veroorzaakte ernstige bijwerkingen: van misselijkheid tot hemolytische anemie, vooral bij degenen met een G6PD-deficiëntie. En of het überhaupt werkte tegen malaria? Dat blijft een vraag zonder sluitend antwoord. Wat wel duidelijk is, is de schade die het toebracht. Niet alleen fysiek, maar ook moreel. Mensen vochten tegen een vijand op het slagveld, terwijl een andere vijand, veel dichterbij, hen misbruikte als instrument in een medische experimentenstrijd.

Hoe dubbelzinnig is dat? Soldaten vechten voor een vrijheid die hen zelf wordt ontzegd. Ze worden ingezet als pionnen, niet alleen in oorlog, maar ook in een systeem dat zich immuun waant voor de consequenties van zijn daden. De pijnlijke ironie is dat deze mensen hun leven gaven voor een ideaal van rechtvaardigheid, terwijl de machten die hen aanstuurden, zelf rechtvaardigheid tartten.

Na dergelijke misstanden introduceerde de wereld internationale verdragen en regelgeving om ethiek en verantwoordelijkheid te waarborgen. Van de Verklaring van Helsinki tot het Internationaal Strafhof: regels om de mensheid te beschermen tegen zichzelf. Maar hier wringt de schoen. Wie overtreedt deze regels het vaakst? Juist, de makers ervan. Overheden en internationale organisaties genieten immuniteit, overschrijden hun eigen wetten en ontspringen de dans. Ze procederen niet tegen zichzelf. Ze beraden zich in besloten kamers, terwijl burgers in een werkelijkheid leven waarin zij het gelag betalen.

En hier staan we nu. In een wereld waarin rechtvaardigheid afhankelijk lijkt van macht en niet van moraal. Maar daar blijft het niet bij. Er zijn mensen die dit zien. En er zijn mensen die verder kijken, naar een oplossing. De Kamer van Sociale Waarden is een van die bewegingen.

Wat is de oplossing? Het begint bij participatie. Echte participatie, niet als passieve toeschouwer, maar als actieve bouwer van een nieuwe maatschappij. Een maatschappij waarin de macht niet centraal staat, maar decentraal. Waarin burgers zelf de kern vormen van verantwoordelijkheid. Technologie zoals Self-Sovereign Identity (SSI) kan hier een sleutelrol in spelen: het geeft mensen controle over hun identiteit, hun data en hun invloed.

Maar het gaat verder dan technologie. Het gaat om een fundamentele verschuiving in denken. Geen top-down regels die immuun blijven voor hun eigen falen, maar een samenleving waarin iedereen verantwoordelijkheid draagt en gedeelde waarden worden beschermd door iedereen.

De Kamer van Sociale Waarden ziet dit en nodigt iedereen uit hetzelfde te zien. Samenwerking, transparantie en moraal zijn geen loze idealen, maar noodzakelijke fundamenten voor een betere wereld. Het is tijd om de cirkel te doorbreken. Tijd om niet meer afhankelijk te zijn van machten die ons teleurstellen, maar om zelf die macht te zijn. Dat is de oplossing. En die begint bij ons.

Hieronder vindt u een overzicht van referenties die relevant zijn voor de besproken onderwerpen in de column:

Primaquine en bijwerkingen:
- Het Farmacotherapeutisch Kompas vermeldt dat Primaquine effectief is tegen primaire en latente leverstadia van de malariaparasiet en ook tegen gametocyten. Het doodt de intrahepatische hypnozoïeten van Plasmodium vivax en Plasmodium ovale, die verantwoordelijk zijn voor de terugkeer van deze infecties.
- Bijwerkingen van Primaquine kunnen onder meer misselijkheid, braken, jeuk, hoofdpijn en accommodatiestoornissen zijn. Bij patiënten met G6PD-deficiëntie kan hemolytische anemie optreden.
Koreaanse Oorlog:
- De Koreaanse Oorlog, gevoerd tussen 1950 en 1953, was een conflict tussen het communistische Noord-Korea en het prowesterse Zuid-Korea. Noord-Korea werd militair ondersteund door de Volksrepubliek China en de Sovjet-Unie, terwijl Zuid-Korea steun ontving van de Verenigde Naties, met name de Verenigde Staten.
Medische ethiek en internationale verdragen:
- De Verklaring van Helsinki, opgesteld door de World Medical Association, bevat ethische principes voor medisch onderzoek waarbij mensen zijn betrokken. Deze verklaring benadrukt dat het welzijn van de proefpersoon voorrang heeft op de belangen van wetenschap en samenleving.
- Amnesty International benadrukt dat artsen en andere gezondheidswerkers zich moeten houden aan de beginselen van medische ethiek, die zijn vastgelegd in internationale verklaringen en gedragscodes en gebaseerd zijn op bindende normen uit het internationaal recht.

Deze bronnen bieden inzicht in de medische toepassingen en bijwerkingen van Primaquine, de context van de Koreaanse Oorlog en de ontwikkeling van ethische richtlijnen voor medisch onderzoek.