In de jeugdbescherming bestaan stevige wettelijke en professionele kaders die bedoeld zijn om kinderen te beschermen, ouders recht te doen en professionals houvast te geven. Deze kaders zijn helder — maar worden in de praktijk niet altijd nageleefd. Dit blogbericht bespreekt waar, hoe en waarom de jeugdbeschermingsketen tekortschiet, aan de hand van de beroepscodes die professionals zélf onderschrijven.

1. De Beroepscodes Zijn Duidelijk — de Praktijk Veel Minder

Alle betrokken disciplines in de jeugdzorg (jeugdprofessionals, psychologen en sociaal werkers) werken op papier binnen sterke beroepskaders. Die zijn niet vrijblijvend: ze beschrijven de professionele norm waaraan elke beslissing, beoordeling en interventie moet voldoen.

a) Beroepscode voor Jeugd- en Gezinsprofessionals (BPSW, 2017)

Artikel 2.4 — Actualiteit en herevaluatie
“De professional baseert besluiten op actuele, getoetste informatie en heroverweegt deze bij gewijzigde omstandigheden.”
Dit betekent dat geen enkel besluit stand mag houden wanneer omstandigheden wezenlijk veranderen — of wanneer nieuwe informatie beschikbaar komt.
Artikel 2.6 — Professionele verantwoordelijkheid
“De professional draagt verantwoordelijkheid voor het eigen professioneel handelen en blijft reflecteren op effecten van eerdere beslissingen.”
Dit verplicht tot reflectie, aanpassing en verantwoordelijkheid. Structureel vasthouden aan oude rapportages schendt dit artikel rechtstreeks.
Artikel 3.2 — Stem van het kind
“De professional bevordert dat de stem van het kind daadwerkelijk wordt gehoord en betrokken bij besluiten die hem of haar raken.”
Het negeren of niet doorgeleiden van de wensen van een kind is hiermee simpelweg onprofessioneel en in strijd met de beroepscode.

b) Beroepscode voor Psychologen (NIP, 2015)

Artikel III.2.1 — Periodieke evaluatie
“De psycholoog evalueert periodiek of de ingezette interventie of beoordeling nog gerechtvaardigd is.”
Risicotaxaties zijn geen eeuwige waarheden. Het is de plicht van gedragsdeskundigen om oude conclusies te herzien zodra nieuwe feiten zich aandienen.
Artikel III.4.3 — Maatschappelijke verantwoordelijkheid
“De psycholoog erkent zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid wanneer diens oordeel invloed heeft op beslissingen van derden, zoals de rechter.”
Raadsrapporten hebben directe invloed op rechterlijke beslissingen: het niet actualiseren van risicobeoordelingen is daarom maatschappelijk én juridisch onverantwoord.

c) Beroepscode Sociaal Werk (BPSW, 2022)

Artikel 4.2 — Inspraak en herziening
“De sociaal werker stelt cliënten in staat tot inspraak en herziening van besluiten die hen betreffen.”
Een kind of ouder dat een wijziging verzoekt (bijvoorbeeld terugkeer naar huis) moet actief geholpen worden — niet tegengewerkt.
Artikel 4.5 — Systeemverantwoordelijkheid
“De professional draagt bij aan systeemverantwoordelijkheid: wanneer beleid of structuur leidt tot schending van rechten, is hij verplicht dit te signaleren.”
Als professionals zien dat een GI of Raad het kindperspectief structureel negeert, moeten zij dit melden — niet zwijgen.

2. Juridische Normen Zijn Even Helder als de Beroepscodes

De beroepscodes staan niet op zichzelf. Zij vloeien rechtstreeks voort uit bindende juridische kaders.

Art. 3 IVRK (belang van het kind)
Het belang van het kind moet altijd de eerste overweging zijn.
Art. 12 IVRK (stem van het kind)
Een kind heeft het recht om gehoord te worden — en die mening moet meewegen in elke beslissing.
Art. 8 EVRM (gezinsleven)
Overheidshandelen mag niet leiden tot onnodige of disproportionele schending van familiebanden.
Art. 1:302 BW (voogdij door GI)
Gecertificeerde instellingen moeten het belang van het kind behartigen — niet het belang van de organisatie, de caseload, of de gewoonte om voort te gaan op oudere rapporten.
Art. 809 Rv / 1:377g BW (hoorrecht en rechtsingang)
Kinderen vanaf 12 jaar moeten worden gehoord
— en kunnen zelf de rechter benaderen.

3. Wat Gaat Er Mis in de Praktijk?

Door het niet herevalueren van risicotaxaties en oude rapportages ontstaat structurele schade:

❌ Geen herevaluatie bij nieuwe signalen

– herhaalde meldingen van onveiligheid
– duidelijke wens tot terugkeer naar huis
– veranderde hechtingsdynamiek
– verbeterde opvoedsituatie
– wegvallende risico’s

Dit is in strijd met:

BPSW art. 2.4 en 2.6
NIP art. III.2.1
Sociaal Werk art. 4.2
IVRK art. 3 & 12
EVRM art. 8
BW 1:302
Rv 809 / BW 1:377g

❌ De stem van het kind wordt niet doorgeleid

Kinderen die expliciet vragen om:

terugkeer naar moeder,
uitbreiding van omgang,
of herbeoordeling van hun situatie,

worden vaak genegeerd of verkeerd geïnformeerd.

Dit schendt:

BPSW 3.2
NIP 4.3
IVRK art. 12
Rv 809

❌ Rapporten worden ‘tijdelijk’ genoemd maar als ‘blijvend’ toegepast

Raadsrapportages verliezen snel actualiteitswaarde.
Maar in de praktijk worden zij:

gebruikt voor verlengingen,
gezien als basis voor GI-beslissingen,
en als uitgangspunt genomen door rechters.

Dit schendt vrijwel álle beroepscodes én het IVRK.

4. Conclusie: De Beroepscodes Zijn Niet Optioneel — Zij Zijn Bindend

Het niet herevalueren van beslissingen of risicotaxaties staat haaks op:

professionele normen
internationale kinderrechten
nationale wetgeving
zorgvuldige rechtsstatelijke besluitvorming

De Raad voor de Kinderbescherming, GI’s en betrokken gedragsdeskundigen moeten handelen volgens deze artikelen.
Niet alleen omdat de beroepscodes dat vereisen, maar omdat kinderen daar wettelijk recht op hebben.

Zolang herevaluatie uitblijft, blijft het systeem zichzelf beschermen in plaats van het kind.
En dat is — juridisch, pedagogisch én maatschappelijk — onhoudbaar.

Wanneer Oude Raadsrapporten de Toekomst van Je Kind Bepalen: Wat Ouders Moeten Weten

In veel jeugdbeschermingszaken merken ouders dat beslissingen over hun kind worden verlengd op basis van verouderde rapporten, soms zelfs rapporten van één of twee jaar oud. Dit gebeurt bij:

verlenging OTS (ondertoezichtstelling)
verlenging UHP (uithuisplaatsing)
schriftelijke aanwijzingen
verzoeken ex art. 1:265g BW (omgang tijdens UHP)
verzoeken ex art. 1:377a BW (omgangsregeling)
verzoeken ex art. 1:377g BW (brieven van kinderen aan de rechter)

Maar juridisch en professioneel mag dit helemaal niet.
Daarover zijn de beroepscodes en het recht glashelder.

Dit bericht helpt ouders begrijpen welke rechten zij hebben en welke professionele normen gelden voor de Raad, GI, gedragsdeskundigen en sociaal werkers.

1. Oude rapporten mogen niet als basis dienen voor verlenging van OTS/UHP

📌 Professionele norm (verplicht)

Volgens de Beroepscode voor Jeugd- en Gezinsprofessionals (BPSW, art. 2.4) moet iedere beslissing:

gebaseerd zijn op actuele, getoetste informatie, en
opnieuw worden afgewogen als omstandigheden veranderen.

👉 Een oud raadsrapport voldoet dus per definitie niet aan deze norm.

2. Bij gewijzigde omstandigheden móet er een nieuwe beoordeling komen

Veranderde omstandigheden kunnen zijn:

je kind wil naar huis
er is geen sprake meer van onveiligheid
jij hebt aantoonbare stappen gezet
de GI reageert niet op wensen van het kind
een eerdere inschatting bleek feitelijk onjuist
de school/hulpverlening is positief over de thuissituatie
contact tussen ouder en kind verloopt goed

Volgens de beroepscodes is herevaluatie dan verplicht:

🔹 BPSW 2017 – art. 2.6

“De professional blijft reflecteren op effecten van eerdere beslissingen.”

🔹 NIP 2015 – art. III.2.1

“De psycholoog evalueert periodiek of de beoordeling nog gerechtvaardigd is.”

👉 Geen enkele professional mag dus blijven vasthouden aan oude conclusies.

3. De stem van het kind moet altijd worden betrokken

Dit volgt uit zowel professioneel handelen als juridisch recht:

🔹 BPSW – art. 3.2

Professionals moeten actief bevorderen dat het kind gehoord wordt.

🔹 IVRK – art. 12

Elk kind heeft het recht om zijn mening te geven en gewicht te krijgen.

🔹 Art. 809 Rv

Rechters moeten kinderen vanaf 12 jaar horen.

🔹 Art. 1:377g BW

Kinderen hebben de rechtstreekse mogelijkheid om zelf een brief naar de rechter te sturen.

👉 Wanneer een GI of Raad de wens van het kind negeert, wordt zowel de wet als de beroepscode geschonden.

4. Het recht beschermt het gezinsleven — ook tijdens OTS/UHP

🔹 Art. 8 EVRM

Ouders en kinderen hebben recht op contact en gezinsleven.
Beperkingen moeten noodzakelijk, onderbouwd en proportioneel zijn.

🔹 Art. 3 IVRK

Het belang van het kind moet altijd de eerste overweging zijn.
Dat betekent ook: geen onnodige langere uithuisplaatsing.

🔹 Art. 1:302 BW

De GI is verplicht het belang van het kind te behartigen — niet het belang van de instelling.

👉 Als de GI vasthoudt aan oude informatie, schendt zij haar wettelijke taak.

5. Wat betekent dit concreet voor jouw zaak?

Als een GI, de Raad of de rechtbank een verlenging van OTS/UHP of een wijziging van omgang baseert op een verouderd rapport:

dit is in strijd met de beroepscodes
dit is in strijd met kinderrechten
dit is in strijd met Nederlandse wetgeving

Je kunt dan met recht vragen om:

🟡 1. Een actuele risicobeoordeling

🟡 2. Een nieuw Raadsonderzoek (indien relevant)

🟡 3. Een gesprek met de gedragsdeskundige over gewijzigde omstandigheden

🟡 4. Een hoorzitting voor je kind (art. 809 Rv)

🟡 5. Een informele rechtsingang door je kind (1:377g BW)

🟡 6. Herbeoordeling door de GI op basis van up-to-date informatie

🟡 7. Correctie van fouten of verouderde conclusies in stukken

6. Voorbeeldtekst die ouders kunnen gebruiken (brief/e-mail)

Betreft: Gebruik van verouderde rapportage bij verlenging OTS/UHP / verzoek omgang

Geachte heer/mevrouw,

Hierbij maak ik bezwaar tegen het gebruik van verouderde informatie en raadsrapportage in het kader van de verlenging van de OTS/UHP c.q. de behandeling van het verzoek ex art. 1:265g BW / 1:377a BW / 1:377g BW.

Volgens de beroepscodes zijn professionals verplicht om te werken met actuele, getoetste informatie (BPSW 2.4), hun eerdere conclusies te herevalueren (BPSW 2.6; NIP III.2.1) en de stem van het kind daadwerkelijk te betrekken bij beslissingen (BPSW 3.2; IVRK art. 12; art. 809 Rv).

Tevens beschermt art. 8 EVRM het recht op gezinsleven en verplicht art. 3 IVRK dat het belang van het kind leidend is.

Aangezien deze verplichtingen niet zijn nageleefd, verzoek ik u om:

1. een nieuwe, actuele beoordeling te verrichten;
2. de stem en wensen van het kind in deze beoordeling te betrekken;
3. verouderde informatie niet langer als beslisgrond te gebruiken.

Ik verzoek u vriendelijk om deze punten te verwerken in uw rapportages, adviezen en verzoeken aan de rechtbank.

Met vriendelijke groet,
[Naam ouder]

7. Slot: Ouders zijn niet machteloos

Wanneer verouderde rapporten worden gebruikt, mag je hiertegen in verzet komen.
Niet emotioneel, maar juridisch en professioneel onderbouwd — precies zoals hierboven.

Je staat sterk, want:

de beroepscodes staan aan jouw kant
het internationale recht staat aan jouw kant
het Nederlandse recht staat aan jouw kant
het kind heeft een eigen recht op actuele beoordeling

📝 Voorbeeldbrief gericht aan rechtbank/advocaat.

Juridisch_Sterke_Voorbeeldbrief Downloaden

Voorbeeldbrief_Rechtbank_Professioneel_Complete Downloaden

Bronnen en Referenties

(Alle bronnen betrouwbaar, inclusief URL, auteur, korte relevantie.)

🔬 Wetenschappelijke publicaties

https://repository.ubn.ru.nl/bitstream/handle/2066/297587/297587.pdf
Bruning et al. – Jeugdbescherming ten einde raad.
Analyse van structurele tekortkomingen in jeugdbescherming.
https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A4150145/download
Lenglet, Bruning & Van Boven – Rechtsbescherming in de jeugdbescherming.
Over onvoldoende juridische bescherming voor kinderen en ouders.
https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3069751/view
Rap, Bruning & Verkroost – Participatie van minderjarigen in jeugdhulp.
Onderzoek naar kindparticipatie en hoorrecht.
https://www.universiteitleiden.nl/binaries/content/assets/…/jr-tweede-deel-oz-kansen-en-momenten-voor-participatie.pdf
Bruning et al. – Kansen voor participatie in jeugdhulp.
Analyse van kindparticipatiemomenten.
https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3728394/view
Bruning – Procespositie van het kind.
Over hoorrecht en rechtsingang van kinderen.

📰 Journalistieke bronnen

https://argos.vpro.nl/artikelen/…
VPRO Argos – Inspectierapport jeugdbescherming.
Maakt structurele systeemproblemen zichtbaar.
https://www.universiteitleiden.nl/in-de-media/…
Universiteit Leiden – Jeugdzorgsysteem functioneert niet.
Discussie over systeemfalen.
https://ggztotaal.nl/…
GGZ Totaal – Kindparticipatie blijft willekeurig.
Reflectie op praktijkproblemen.
https://blikophulp.nl/…
Blik op Hulp – Participatie jongeren in jeugdhulp.
Praktijkanalyse.
https://www.rechtencircuit.nl/…
Rechtencircuit – Interview met Bruning.
Inzichten van een vooraanstaand jeugdrechtelijke expert.

⚖️ Juridische/beleidsbronnen

https://www.kinderrechten.nl/verdragstekst/
IVRK – volledige verdragstekst.
Fundamentele kinderrechten.
https://www.inview.nl/…
IVRK artikel 3 – belang van het kind.
Juridische analyse.
https://www.nji.nl/…/De-wettelijke-kaders-van-de-jeugdbescherming.pdf
NJi – Wettelijk kader jeugdbescherming.
Overzicht van BW, EVRM, IVRK.
https://www.kinderbescherming.nl/documenten/…/kwaliteitskader-2025
RvdK – Kwaliteitskader 2025.
Professionele standaard.
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/…
Adviescommissie Rechtsbescherming – Toekomstscenario.
Beleidsadvies over bescherming kinderen.